Niet meer hier -

Ik weet nog dat je 78 was, vijftien jaar geleden. Je bent het sindsdien voor mij gebleven. Ik hoor je praten en lachen, terwijl we de afwas doen in de keuken en jij in de living aan de zondagstafel. Een oneindig archief van menselijke historie dat nooit verlegen was om het na te vertellen. Met jou, verdwijnen honderden al verdwenen zielen, met of zonder chrysanthen naast hun steen.
Tante Paula, het was goed je te kennen. Mijn eerste orangette, die heb jij me gegeven. Van alle nieuwjaarsbezoeken, was dat bij jou het warmste; glazen vol, schaaltjes vol, gemoed vol. Spraakwatervallend over vroeger, vandaag en morgen was die avond voor jou alleen, vanuit jouw voordeur keek je of we wel veilig van de oprit afreden.
Ik heb je de laatste jaren natuurlijk te weing bezocht. Maar je was er wel. Je weet het niet, maar etend met jouw bestek, op jouw tafelkleed, met jouw schilderijen aan de muur, jouw broche op het hemd gespeld, introduceerde ik je bij mijn vrienden. Voor hen was je T-Pau, ik hoop dat je dat niet erg vindt.

Ik kijk naar jouw pepermolen die ik naar Genève heb meegenomen.

Gisteren stuurde ik je een kaartje met veel beterschap.

Je bent er nog wel, maar niet meer hier.

Ode aan de stoutheid

Troebel was het niet, maar toch wat verwarrend. De illusie dat het later allemaal gemakkelijker is, was hij al even kwijt en toch - die kiezen is verliezen mentaliteit had voor een zeewijde beenbrug gezorgd die langzaam aan alle contact met beide oevers was verloren - enkel bereikbaar voor rijke yachtmensen of nog zeldzamere goede zwemmers. Niet kiezen was nog meer verliezen gebleken. Opblazen die brug en voluit voor het water. Wie schuldig is blijft drijven.

de nacht wacht niet

Het begint zoals elke dag. Het is 8u desmorgens. Het geluid van de ventilator maakt me stilletjes wakker, zoalsgewoonlijk voor de wekker. In de spiegel zie ik wallen, zijn het de warmenachten of geraak ik ze nooit meer kwijt? Ik heb ooit gelezen dat naarmate jeouder wordt, je er in normale toestand steeds meer gaat uitzien zoals je eruitzag toen je jong was, maar dan na een blanke nacht of twee. Forever young andwaisted.

Ik gooi de helft van mijn pakje vers op straatgesneden mango-papaya-watermeloen in de blender, de andere helft bedek ik metyoghurt, maisvlokken en lijnzaad. Van de twee getoaste boterhammen geef ik ereen aan de kraaien. Akelige beesten, ‘the birds’ lijkt me een heel aannemelijkefilm.

Voor mijn interview in de namiddag print iksnel nog wat formulieren in de internetshop. De mevrouw kijkt me na al die tijdnog steeds aan alsof ze me voor de eerste keer ziet. De mond gaat niet open, deverveelde ogen wenken me naar een vrije computer. Kenyaanse ogentaal is eenlinguistisch departement op zich, ik moet nog veel oefenen.

Op straat steekt een welgekleed meisje haarhand uit. Ik vraag me af waarom zo iemand bedelt. “Don’t you remember me?”Natuurlijk, ik heb haar enkele weken al eens gezien. Het is gezellig babbelenop straat. Als we het over girlfriends hebben, kruip ik terug in de kast. Ookop facebook kan je niet meer zien met wie ik samen ben, sorry lief, ik ben hierbang van stigma. In Kenya ben je beter af als je niet openlijk voor jouwseksuele preferentie uitkomt. De ene gebruikt het huwelijk als een schild, deandere een kind, de meesten beide. Wie geen schild gebruikt, wordt geïsoleerd,gediscrmineerd, gevandaliseerd. Vele daarvan zijn mannelijke sekswerkers diebetaald worden door de getrouwde liefhebbers van de mannenliefde.

Nadat ik de overzetboot heb genomen, wacht ikin een minivan (matatu) die me richting Ukunda zal brengen. Ik bel nog evennaar Esther om een afspraak te maken. Esther werkt voor PEMA, een lesbo-gay-ende rest organisatie. Wat later wacht ik nog steeds, want de matatu wacht opklanten van de volgende ferry. De twee jongens die voor me zitten bieden me eenkrant aan. Vriendelijk. Bovenaan de krant staan telefoonnummers, namen en de vermelding“members of PEMA”. De stiekemerds hebben me afgeluisterd. Ik schrijf mijntelefoonnummer op een andere pagina en geef de krant terug. Kort daarna een sms:“Hi, we are both gay, would you like to know us?”. Ik antwoord dat ik researchdoe en dat ik hen wil ontmoeten. Dat is er niet van gekomen. KenyaanseSMS-communicatie is een ander vak dat ik nog moet leren. Ik was er in België alniet goed in.

In het health center in Ukunda is het kalm,zeer kalm. De man die ik zou interviewen heeft wat vertraging. 3 uur later benik het wachten zat, ik sta weer op straat, de man komt net uit een matatu, wegaan weer terug. Ik heb er geen zin meer in en dat is er aan te merken. De klusin geklaard in drie kwartier, dubbel zo snel dan normaal. Ik neem afscheid vande vrij onsympathieke man. Wat later belt hij me om te vragen of ik niets vergetenben, of ik niet zou betalen voor ‘refreshments’ en transport. Ja, dat staatinderdaad op mijn informed consent, het papier dat elke geinterviewde moettekenen. Maar hij werkt daar en we hebben helemaal geen refreshments gekregen.Ik vind hem op slag de onsympathiekste van al mijn geinterviewden.

Ik laat me met de moto, picky-picky, afzettenaan het eerste restaurant en eet er de beste pilau, rijst met iets erbij, dieik ooit heb gegeten en rook in drie sigaretten de embetante gevoelens van me af.Het is 8u des avonds.

Terug naar de ferry zitten we met 20 samen inde matatu (14 plaatsen), ik stap uit en kom terecht in een filmdecor. Ikverwacht dat Bond plotsklaps tussen de gloei-, spaar- en petroleumlampverlichtekraampjes een van de honderden pickypickydrivers van zijn moto duwt en wegzoeftrichting casino. Hij komt niet. Ik loop de verkeerde richting uit en hoor elkeandere seconde ‘nzungu’, wat witte man betekent. Ik ben voor het eerst inMombasa niet op mijn gemak.

Wanneer ik bij de ferry aankom, vaart die netvan me weg. Terwijl het volk zich verzamelt begint een lelijke man in tweestemmen het woord van God te prediken in het Swahili, afgewisseld met ingetogenliedjes uit de misvormde mond van de accordeonspeler. Soms is hij grappig, wantde mensen lachen. Hij wijst mijn richting uit, zegt een zin waarin hij ‘nzugnu’gebruikt en dan ‘God loves you the way you are’. De mensen lachen. Een meisjeknikt vriendelijk en bijna verontschuldigend naar me. Eindelijk is de ferryterug, de lelijke man nodigt iedereen, inclusief de nzungu, uit om te betalenvoor zijn preek. Ik denk er niet aan, ik geloof niet eens in god. Maar datbegrijpen ze hier niet. Je mag in alles geloven wat je wil, maar niet geloven,dat is geen optie.

Het is 22u15 en ik ben thuis. Het huis waarinik de laatste vier weken heb gewoond en waarin ik dingen begin te doen, die jedoet in een eigen huis. Ik verpot een plant, ruim de berging op, zet eendecoratief stuk op de salontafel. De dag eindigt zoals elke dag. Ik poets mijntanden en zie wallen in de spiegel.

Ik ben hier wel graag, hoe lang ik hier graagzou zijn, dat weet ik niet, want straks ga ik alweer weg. Terug naar het anderethuis, waar ik ook graag ben. 

Allesreiniger

'Hello?', mevrouw Delfina staat al met een voet binnen terwijl ze vraagt of ze mag. Of ik plastieken flessen heb? Ik vroeg me al af waarom het berghok er vol van stond. Ik excuseer me voor mijn half ontbloot lijf, delfina zegt dat met dit weer niemand kleren draagt en zie haar ogen op tepelhoogte priemen.
Ze woont in de 801, waar ze haar zieke man verzorgt, als hij wat beter is, moet ik van hem ook eens een foto komen trekken.
Even later komt ze terug met een flesje detergent - zelf gemaakt en goed voor alles - lavendelgeur.
Het lege plastic vult ze met haar delfina kuisproduct en laat ze verkopen door de straatjongens achter onze blok.
Ik denk dat ze stiekem ook hun lijm fabriceert.

Algemene drukte

Rond 18u verlaten duizenden mensen het eiland van koraal, dat Mombasa heet. In het noorden over een brug, in het zuiden is er geen brug, daar is de ingang van de haven. Een dikke stroom van zwarte stroop glijdt de Charlotte-ferry in - 2.000 mensen ingescheept in 5 minuten. Likoni ligt net aan de overkant. Een vette slons die nog niet zo lang geleden een klein meisje was. Homestead van de armsten. De oude Engelse dame die haar villa aan de kust had, gaf hem weg aan haar personeel - niets meer waard, zo omsingeld door het uitzwermende buikspek van Likoni. De Duitser leeft er wel nog, ommuurd in zijn verhoogde bunker. Weddenschappen over hoe lang nog en of hij het er levend vanaf brengt zijn al ingezet. De slons blijft, met haar eenzame mannen, bedgerige vrouwen en tinnen vel. 's Nachts overstemt haar gekreun de branding, zonder spijt, boete, noch pointe.

You can't always get what you want

Mister JD (just drinks), the owner of JD, paid us some rounds on TT (thirsty thursday)- normal GT's (gin tonics) became double - voices got up - music got 80'. He has family everywhere, faught in the falklands and the gulf war and is the son of an Indian prince and yes that might be true - but what we needed was a drive-in parking spot.

Headache is the thing I got - I did not want.

nul-transparantie

Nationale feestdag! De 49ste. "They talk, we deliver!" Zegt de president van Kenya op TV. In de coffeeshop zijn ze nog aan het lachen met de vreemde gezangen van een indiaasche hooggeplaatste. Ik denk niet dat ze gehoord hebben dat hij dat zei, "we deliver". Het geld blijft overal plakken en hetgeen er voor Mombasa overblijft is een kroetje gedroogde pattex waar ge zelfs de kapotte banken bij de baobabs niet mee kunt lijmen. Hier weet ge niet of de as nog gebaard moet worden, dan wel al wedergekeerd is. Flink vervelend, want zelfs 8 hoog zet ze zich op mijn venster.

Manneke Pis

In the safari office-
How long have you been here?
- oh urh just one day
Watch out for the boys, they try to sell you anything
- ok
Have you been to clubs?
- no
Watch out for the girls
- ok
Do you like to drink?
- oh euh yes
A lot
- well... (Giggle)
I would say, for someone like you, four beers are enough
- thanks for the advice

Als verkopende jongens en hoerige meisjes het grootste gevaar zijn dan maak Ik me geen zorgen over de massieve slagtanden van den elephant.

Kuststad

Op de achtste verdieping van het biashara gebouw is het heet. Links ligt de haven - rechts een club. Rihanna ruilt om 5 uur haar plaats voor het ochtendgebed. Een hopeloze plaats is het allerminst, Mombasa. De flora en de fauna groeien hier ongebreideld, en onverwacht. De menselijke fauna is uit alle hoeken komen aanwaaien, 2000 tinten huid. Op zoek naar beter of weg van slechter, te voet of in overvolle matutu's. Zweten doe je sowieso, ik verspreid een voor mij totnogtoe onbekende geur. Tijd voor een douche -

De Tijd en Zijn Dimensies

Haar ouders waren mensen van de toekomst geweest. Van zwart/wit over sepia - polaroid tot hyperfijne digitale kleurenpixel. De oude film voorgoed weggegooid, wachtend op een nieuwe blockbuster - desnoods in rolstoel - plasmakoken en high definition rimpels, ze vinden het allemaal geweldig, haar ouders - nog steeds mensen van de toekomst

- het beste moet nog komen.

Haar verleden is drie maal zo klein, maar voldoende groot om er in te zwemmen, een oceanische brij van murmelende geëxcreteerde hedens, waar ze zich rugslagend doorheen baant zonder een overkant te willen bereiken, zicht naar boven - niet vooruit. In de wetenschap dat wat nu overwegend blij, leuk en tof is, terugkijkend, geluk wordt, beschouwt ze de toekomst als een lege doos die nog gevuld moet worden door het braaksel van de tandenloze mond des tijds.

Een foto is geen beeld van hoe het was, maar een zalige mijmering, een instant delirium gelijk aan het drinken van drie rocheforts - bron van geluk.

Het beste moet wellicht nog komen, straks als het voorbij is.

Wat niet bestaat in de ander

Ogenschijnlijk dragen heden en verleden alle elementen in zich om de toekomst haarfijn te voorspellen. Hij kocht een pak spaghetti, zes Franse tomaten, ongeraspte pecorino, een courgette en olijfolie voor de zekerheid. "Lekker", zei zij twee uur later. "En?" - "Wat en? Gewoon lekker." Zou ze niet zien dat hij er vandaag extra mooi uit zag, zijn spaghetti en hijzelf? Hij had gewild dat ze voor een keer complimenteus gedrag vertoonde. Insisteren verschrompelt elk compliment, dus hij vroeg of het vandaag dinsdag was.

Op de tweede dag schiep God de dampkring, waarin alle onvervulde verlangens, gemiste kansen, verleden onvoltooide tijden en fake-orgasmes verzamelen. Een massa weemoed die aarde mistig omfloerst op dagen dat het slecht gaat met de beurzen en het einde ontegensprekelijk dichterbij komt op korte, middellange en langste termijn.

Niemand weet wat er met de twee Franse tomaten is gebeurd die hij teveel had gekocht, de avond voor hij verdampte in onbenulligheid.

Dit is later.

Het was een vreemde avond. De vrienden van nu lijken op de vrienden van weleer. Je herkent ze aan de grote dingen. De mythe van de kleine dingen werd ontluisterd en uiteindelijk ontzien. Dikke vriend, grote vriend, beste vriend, een cosmopolitan met veel limoen. Een nette cocktail die vlot naar binnen gaat en als je thuis in de zetel zit een cola. Light voor wie het wil, Zero voor de losers.
Een voet die snel op en neer gaat, de rusteloosheid die ook de enkel van uw negentigjarige grootmoeder vermoeide, verwachtend een gewis moment dat onverwacht kwam. Zover zijn we niet, maar het lijkt erop. Het gebed vervangen door oppervlakkig existentiële vragen bij het wakker worden. Alras weggespoeld door de geur van Dokter Kneips rozemarijn of eucalyptus.
Elke ochtend een nieuwe dag in oude kleren, we kunnen niet anders, want zelfs de keizer werd verleid, tevergeefs, en zonder kleren gaan we allemaal slapen.
Zo gaat het goed, zo gaat het beter, alweer een wat?

Je houdt nog steeds van hen, en niet minder dan voordien.

Doe mij maar een groot paleis

Wat hem het meeste verbaasde was de magnifieke leegheid van zijn vol zijn. Of was het net andersom. De dode mus was herrezen en zo was het broodkruim. Hij was er erg blij om.

Het aanschouwen van dergelijk spektakel verzekerde hem ervan dat alle twijfels omtrent het spontane voltrekken van zijn levensdoelen volstrekt overbodig waren geweest. Alweer een stap verder, dichterbij. In de onvoltooid toekomende tijd zou hij zich blijven herinneren dat de tijd niet naar hem toekwam, maar dat hij met zelfzekere pas de tijd tegemoet zou komen. Een magisch realistische bewustzijnsvorm maakte dat zijn amorfe verleden uiteindelijk gebald zou worden in een opblaasbaar heden. Mogelijkerwijs natuurlijk.

Met dank aan Anish Kapoor-

Gent, 31 december 2010

En Vanessa, hoe was jouw jaar?

Heb je genoeg gedroomd? Ben je minstens een keer dronken thuisgekomen, hopend dat het nooit meer zou overgaan, dat het goed was zo? Heb je cadeaus gekregen? Ben je zonder ondergoed naar de supermarkt geweest? Vond je jezelf oud toen je de handen zag van jouw vader? Heb je gemerkt dat je er zelf iets van kon maken van dat winderige leven? Sta je nog steeds aan de kant van de Palestijnen? Hoeveel keer heb je 'stoel' een erg vreemd woord gevonden? Heb je al beslist wat je zou doen met 3 miljoen euro? Toen je erg gelukkig was, heb je dat tegen iemand gezegd? Wat vond je van de seizoenen? Wat was de snelheid van 365 dagen op een schaal van 1 tot 10?

In 2011 breken we alle regels, jij en ik samen, het decennium van netheid is afgelopen, ok?

Lieve kussen, Charlie

de nieuwe man

13 jaar geleden was ze voor het laatst zenuwachtig geweest. De man die haar een lift had aangeboden was tweemaal haar leeftijd. Hij schakelde naar de vijfde en raakte met zijn pink haar blote knie aan. Hij excuseerde zich niet. Van het verschieten schoof ze haar knie opzij, om hem een tel later weer in de originele positie te zetten. Het was de chauffeur niet ontgaan.

Nu zat ze recht tegenover een iets jongere man. Haar zwart bedonsde armen lagen ostentatief gekruist op tafel. Normaal oscilleert de mannenblik op een zittende vrouw tussen gezicht en borsten. Zij maakte van haar opvallende beharing gebruik om de aandacht van haar gebrekkige boezem af te leiden. Verder kleedde ze zich stijlvol en nam een zakenvrouwblik aan. Bijna alle mannen vonden dat best wel geil. "Die vrouw moet wel erg zelfverzekerd zijn om mij zo met haar oerwoudarmen bloot te versieren."

De iets jongere man vroeg of hij iets mocht vragen en zonder antwoord af te wachten: "Heb je ooit al een borstvergroting overwogen? Het zou de aandacht van jouw armen afleiden."

De nieuwe generatie, ze wist nog niet goed wat ermee te doen.

Eenvoud, de leugenachtigste illusie der mensheid

"Dat beeld is mooi in zijn eenvoud", zei Agnes. Dat zei ze, omdat ze vermoedde dat er aan al die eenvoud een ingewikkeld systeem van geniale denkprocessen was voorafgegaan. Daarom vinden we eenvoud zo mooi, omdat het nooit eenvoudig is er te geraken.

Tussen de glazen crémant de Luxembourg door, bekeek ze nog wat beelden en ontliet zich af en toe een commentaar. De man aan wie ze haar uitleg verleende, verontschuldigde zich na dik 10 minuten voor zijn toekomende toiletbezoek en kwam niet meer terug. Ze kende nog wel wat mensen in de galerie, maar durfde hen door haar hernieuwde onzelfzekerheid niet meer aan te spreken. Ze klapte haar telefoon open en zag door haar gespleten ogen dat het 21.09 uur was. Te vroeg om naar huis te gaan, te laat om te eten, een jobstudent passeerde net op tijd met een plateau crémants. Drie teugen later klauterde ze op haar fiets met fleurige zijzakken. Ze trapte flink door en voelde haar oorschelpen tintelen in de donkere lucht. 'Opletten, tramsporen' dacht ze, toen ze erin sukkelde, haar evenwicht verloor en op haar schrijfarm viel.

De dokter op de spoedafdeling was opgetogen, het was een eenvoudige breuk.

wedergeboorte van de filosofie

In het lelijke wachthokje, een halve cilinder op een balk, stonden twee adolescenten te schreeuwen. Het leek alsof ze van elkaar hielden. Hij rood aangelopen, zijn roste haar stak nu niet af tegen zijn huid. Zij gesticuleerde als een blanke Mary J Blidge. "En gij wist daar niets van zeker?!" was het laatste wat ik hoorde, toen een tegenliggende trein razend tot stilstand kwam. Als in een stomme 16mm-film zag ik door de treinramen hoe hij met zijn rug tegen het glas van de balk ging staan, armen gekruist. Ik was ondertussen vertrokken richting Brussel.

Ik wilde ook erg hard ruzie maken, roepen dat het zo niet verder kon met de wereld, ons milieu, ons land, onze onbouwbare bruggen, de parkeerboetes en de rimpels in mijn vel. Naast mij zat een oude meneer ingedommeld, af en toe zorgden zijn oncontroleerbare zenuwen ervoor dat zijn voet op de treinvloer concerteerde. Verder was het helemaal stil.

Waarom was het nu weeral dat we leven?

op de grens der seizoenen

De eerste beukennootjes lagen op de grond. "Weet ge,", zei hij tegen Annelies, "ik heb er vrede mee genomen dat ik nooit gelukkig zal zijn." Alsmaar meer paardenkastanjes werden tijdens de de lente aangevreten door een rupsachtige, waardoor hun bladeren al in de zomer waren verschrompeld. Progeria's van het plantenrijk, dacht Annelies, maar ze wist niet wat ze moest antwoorden. Ze wilde uitleggen dat geluk voor haar kwam als vloed en wegbleef als eb. Geluk heb je soms, maar wordt niet gewezen en zal nooit gezuld zijn. "Alles komt goed.", zei ze weinig overtuigend en pufte een doffe zucht door haar neus. Hij beantwoordde hem met een nog doffere neuszucht, ze kon zijn haren bijna horen trillen.

Ze vulden beiden hun longen met de dikker geworden lucht.

Zo werd het herfst.

De laatste uren der weekend

Elke zondag rond 21 uur landde hij in zijn zetel. Een groene, met korte haartjes. Zijn oma had er vroeger ook zo een, hij kreeg toen steevast lichte irritatie op zijn onderbil omdat hij niet stil kon zitten. Nu droeg hij lichte jeans.

De TV ging op aan en hij op uit. De zetelkussens namen de vorm en temperatuur van zijn lichaam aan, als Sirenes die het langzaam achtergelaten lijf voor altijd bij zich willen. Het was een druk weekend geweest. De verse herinneringen aan de afgelopen uren en dagen vermengden zich met soezerijen. De verbeelding maakte zich zorgen, de werkelijkheid was gelukkig, deze nacht zou ze alleen slapen.

de ontstolen keus

Ze twijfelde tussen de rode en de groene stift. De rode zou haar de gestrengheid van een oude schooljuf geven. Groen vond ze fris en mild, groen zegt: "doe maar, het is goed". Waarmee zou ze het meest indruk maken? Hij zat links vooraan. Terwijl de rest van de klas binnenstroomde, priemde ze in zijn gezicht. Hij keek op en knipoogde zo achteloos dat het een tic leek. Haar haarvaten vulden zich terstond, ze werd rood.